पॉवरगोठा म्हणजे काय ? भाग-१: प्रस्तावना | पॉवरगोठा-PowerGotha
Close

ऑक्टोबर 16, 2017

पॉवरगोठा म्हणजे काय ? भाग-१: प्रस्तावना

Dairy Farm setting
गेल्या  तीन वर्षांत लाखो लोकांपर्यंत पॉवरगोठा.कॉम ही वेबसाईट पोचली आहे.
 
तरी पॉवरगोठा म्हणजे काय हा प्रश्न अनेकांना पडतो.
पॉवरगोठा ही एक चळवळ आहे, एक अत्युच्च ध्येय घेऊन ध्येयवेड्या तरुणांनी उभारलेली चळवळ !!  त्या चळवळीची थोडी पार्श्वभूमी जाणून घेऊया. 
 

संकल्पना

पॉवरगोठा एक असा गोठा आहे
  • ज्या गोठ्यातील गाईंची संख्या नेहमी वाढत जाते.  वाढवायची नसेल तर मालक कालवडी किंवा गाई विकून भरपूर पैसे कमवितो
  • जातिवंत, भरपूर दूध देणारी निरोगी गाय गोठ्यातच तयार होते
  • जिथे हिशेबाच्या तसेच पैदाशीच्या सर्व नोंदी ठेवल्या जातात
  • जिथे वर्षभराच्या चाऱ्याचे नियोजन आणि व्यवस्थापन आहे, मुरघास आहे
  • मुक्त गोठा असून गाईंना फिरायला स्वातंत्र्य, ठरलेल्या वेळी योग्य प्रमाणात चारा खाद्य व सप्लिमेंट्स दिल्या जातात
  • तहान लागल्यावर पिण्यास स्वच्छ व मुबलक पाणी उपलब्ध आहे
  • कामगारांचे योग्य प्रशिक्षण झाले असून स्वच्छ दूध निर्मिती होते
  • अशा गोठ्याचा मालक अति कष्ट आणि अति खर्चातून मोकळा आहे, कितीही मोठा दुष्काळ आला तरी त्याचा गोठा तोट्यात जात नाही. दुधाचे दर कमी झाले तरी त्या मालकाला फरक पडत नाही.
  • गाई घेण्यात किंवा गोठा बांधण्यात भरमसाठ खर्च केलेला नसतो.
  • आणि असे बरेच मुद्दे
प्रत्येक गोष्टीबद्दल पुढच्या लेखांमधून सविस्तर चर्चा केली जाईल.  तत्पूर्वी थोडी पूर्वतयारी करून घेऊया. बॅकग्राऊंड तयार झाल्याशिवाय शो ला मजा येत नाही ना राव.

एक स्वप्न

सांगायची गोष्ट अशी की
 
 
“भारतातील साक्षरता वाढत आहे. उत्तम गोष्ट आहे. परंतु दरवर्षी लाखो-करोडो मुले दहावी-बारावी तसेच पदवीचे शिक्षण घेऊन बाहेर पडत आहेत आणि अर्थातच त्या सर्वाना पुरतील अशा आणि इतक्या नोकऱ्या नाहीत.  शेतीतील विश्वास तर अगोदरच उडाला आहे.  उत्पादन घेऊन देखील योग्य भावाची हमी नसलेने तो धंदा धोक्याचा आहे.  सर्वच जण तर डॉक्टर इंजिनीअर किंवा सरकारी नोकर तर बनू शकत नाहीत.  नोकरी ना मिळाल्यामुळे आणि उत्पन्नाचे दुसरेही साधन नसल्याने मग मोठ्या उमेदीने उच्च शिक्षण घेतलेल्या या मुलांना वैफल्य येऊ शकते.”
 
खूपच विदीर्ण वास्तव आहे.
 
आपल्याकडील शिक्षण पद्धतीमध्ये (ब्रिटिशकालीन वारसा किंवा लेगसी )  कौशल्य संवर्धन (skill-development स्किल डेव्हलपमेंट) चा मागमूसदेखील नाही.  पारंपरिक शिक्षणासोबत इतर व्यावसायिक कौशल्य आत्मसात करावे, त्याबद्दल प्रशिक्षण घ्यावे ही जाणीव देखील अजून १ टक्का सुद्धा रुजलेली नाही.
 
उद्योगधंद्यात, व्यापारात, बिझनेस मध्ये मात्र कुशल कामगारांचीच जास्त मागणी आहे. अकुशल कामगार म्हणजे ज्यांना एका रात्रीत काढून टाकू शकतो आणि ज्यांची जागा लगेच दुसरा कोणीतरी येऊ शकतो अशा कामगारांची डिमांड कमी आणि पुरवठा ज्यादा आहे.  म्हणूनच भारताचा व्यापार आणि मॅनुफॅक्चरिंग क्षेत्र देखील मागे आहे.  अकुशल कामगार कधीही बदलले जाऊ  शकतात आणि त्यांना पगार देखील तुटपुंजा असतो.
 
अशा वेळी करायचे काय ?
 
यातून मार्ग काय ?
 
माणूस तसे पाहता आळशी असतो, जे चालतेय ते चालू द्या. 
सर्व दरवाजे बंद होतात तेव्हाच तो जागा होतो आणि नवीन दरवाजा शोधू लागतो. 

पशुपालन व्यवसायातील संधी

आपल्याला उपलब्ध असलेली सर्वात मोठी शक्ती म्हणजे भारताची महाराष्ट्राची लोकसंख्या.   लोकसंख्या हे आपले बळ आहे, वीकनेस किंवा दुखरी बाजू नाही हे पहिल्यांदा जाणून घ्यायला हवे. (अर्थात हे बिझनेस साठी झाले, सोई सुविधा पुरवण्यामध्ये मात्र वाढत्या लोकसंख्येमुळे अडचणी येतात. )
 
सर्व जग आपल्या मोठ्या बाजारपेठेचा हिस्सा काबीज करण्यासाठी तरसत आहे. आणि आपण मात्र त्याबद्दल अज्ञानी, उदासीन आहोत.
 
या वाढत्या लोकसंख्येच्या वाढत्या गरजांपैकी एखादी गरज भागविणारा एखादा उद्योग असेल तर ?  निश्चितच त्याला लवकर मरण नाही.  मग असा कोणता उद्योगधंदा आहे, ज्याचे उत्पादन सर्व लोक घेऊ शकतात आणि ते उत्पादन सर्व लोकांची एखादी गरज भागवितात ?
 
पॉवरगोठा टीम ने खूप विचार केला.  वाढत्या लोकसंख्येच्या खायच्या गरजा नेहमीच वाढत राहणार ! तेही असे उत्पादन जे रोज रोज खरेदी केले जाणार.  मग शेती, पशुपालन हे उद्योग लक्षात आले.  पण विविध कारणांमुळे शेती अडचणीत आहे.  पण आजपर्यंत शेतीपूरक उद्योग म्हणून बघितलेल्या पशुपालन उद्योगात मात्र भरपूर संधी आहेत.
महाराष्ट्राच्या ११ कोटी लोकसंख्येला पुरण्यासाठी केवळ ३ कोटी लिटर दूध रोज उत्पादन होते. ३ कोटी हुन अधिक अंडी रोज लागत असताना महाराष्ट्रात केवळ १-१.५ कोटी अंडीच उत्पादन केले जातात, इतर गरज शेजारील राज्यांकडून आयात करून भागविल्या जातात.  शेळीच्या मटणाचं देखील तसेच आहे.
 
याचाच अर्थ मागणी जास्त आणि पुरवठा कमी ! आहे की हो संधी …. वरतून  स्थानिक उत्पादन  (लोकली प्रोड्युसड -locally produce goods) ही नेहमीच एक जमेची बाब असते.
 
शहरातील उच्चभ्रू मॉल्स मध्ये फिरलात तर असे लक्षात येईल की स्किम्ड आणि टोन्ड मिल्कला भरपूर दर मिळतो.  फ्लेवर्ड दूध – तेही फॅट काढून टाकलेले (टोन्ड किंवा स्किम्ड ) असे दूध भरपूर किंमतीला विकले जाते.  शहरातील लोक मॅक्डोनल्ड्स, डॉमिनोज, पिझ्झा हट इत्यादी परदेशी कंपन्यांच्या आउटलेट्स मधून भरपूर चीझ खात आहेत.  चांगले बॅक्टेरिया शरीरात जाऊन पोट तसेच आरोग्य चांगले राहावे म्हणून प्रोबायोटिक किंवा योगर्ट (फ्लेवर्ड दही) खात आहेत. चीझ आणि योगर्ट तर जगातले सर्वात जास्त विकले जाणारे दुधाचे पदार्थ आहेत. 
 
अहो, मग दुधाचा धंदा बहरात पाहिजे होता ना ?
Dairy Farming India

Photo by Andy Kelly on Unsplash

 
आमच्या टीम ला देखील असेच वाटले होते.  पण वास्तविकता थोडी वेगळी होती.  दूध-धंदा (दूध उत्पादक धंदा) तोट्यात होता – वर्षानुवर्षे ….
 
कोणताही व्यवसाय तोट्यात किंवा नफ्यात आहे का हे पाहायची एक साधी कसोटी आहे. एखादा धंदा यशस्वीरीत्या होताना पाहून अजून किती लोक त्याकडे आकर्षित होतात.
उदाहरणार्थ एखादे हॉस्पिटल जवळ एखादे मेडिकल चालू झाले आणि तुफान धंदा झाला तर लवकरच शेजारी २-३ अजून मेडिकल दुकाने येतात आणि त्याचा अव्वाच्या सव्वा नफा नॉर्मल पातळीवर आणून ठेवतात.
 
मग दूध, शेळी किंवा पोल्ट्री या धंद्यात असे आहे का ? नाही मुळीच नाही.
एखादा दूध- उत्पादक ५ गाईंवरून ५ वर्षात  २५ गाईंवर गेलेले उदाहरण फारच दुर्मिळ आणि त्याला पाहून त्याच्या गावात आणि शेजारील गावात तशाच प्रकारचे यशस्वी दूध उत्पादक पाहायला मिळणे म्हणजे एक जगातील आश्चर्य पाहायला मिळणे.  असे का होते बुवा ??
 
मग पॉवरगोठा टीम ने अभ्यास करायचे ठरवले.  काय कारणे आहेत अशी की अशी उत्तम संधी भरपूर मागणी असलेला धंदा तोट्यात आहे.  गेली सात वर्षे हा अभ्यास केला गेला. का महाराष्ट्राचे तरुण किंवा शेतकरी बंधू इतक्या नफेशीर (पोटेंशिअल potential  असलेल्या ) धंद्यातून नफा नाही कमवू शकत ??
 
तेव्हा काही गोष्टी लक्षात आल्या. त्यातील ठळक गोष्टी खालीलप्रमाणे, ज्या नक्कीच थोडी मेहनत घेतली तर त्यामध्ये सुधार आणता येऊ शकतो.

दुग्ध-व्यवसायातील अडचणी

१) या धंद्याबद्दल घोर अज्ञान
२) पारंपरिक पद्धतीने केला गेलेला व्यवसाय 
३) धंद्यातील उत्पादकाकडे इतर भागीदारानी (स्टेकहोल्डर्सनी stakeholders ) केलेले दुर्लक्ष
४) पतपुरवठा किंवा कर्जपुरवठ्यामधील मर्यादा
५) उदासीनता – इच्छाशक्तीचा अभाव
६) स्वप्न पाहिलेले नसणे
ही सगळी कारणे एक-एक करून पाहूया
 

१) या धंद्याबद्दल घोर अज्ञान

अज्ञान म्हणजे आचरणात आणण्यायोग्य माहितीचा अभाव. मग त्याला साधे अज्ञान म्हणा किंवा घोर अज्ञान ! घोर यासाठी म्हणतो आम्ही कारण खूपशा मूलभूत गोष्टीदेखील चुकीच्या झालेल्या असतात.
 
आपण वर्षानुवर्षे धंदा करतोय त्याच्या बारीक सारीक खाचा-खुणा आपल्याला माहित असल्या पाहिजेत.
 
दुधाचा धंदा तर सर्वस्वी गाय वेळेवर माजावर येऊन दरवर्षी गाभण राहणे, जास्त वेळा कालवडी होणे, गाईने विल्यावर भरपूर दूध देणे, गाय आजारीच न पडणे, खाद्याचे व चाऱ्याचे योग्य व्यवस्थापन आणि नियोजन असणे, गोठ्याचे योग्य नियोजन आणि व्यवस्थापन असणे, इत्यादी मूलभूत गोष्टींवर अवलंबून आहे. त्या गोष्टींना अनुसरूनच पॉवरगोठा या संकल्पनेचा किंवा संज्ञेचा जन्म झाला आहे.
 
यातील जास्त कालवडी होणे ही एकच गोष्ट आपल्या हातात नाही. बाकी सर्व गोष्टी मॅनमेड man-made आहेत म्हणजेच आपल्या नियंत्रणाखाली आहेत. आणि योग्य व्यवस्थापनाने त्यात प्रगती देखील करता येते.
पण इथेच मूलभूत गोष्टींमध्ये माहितीचा व ती माहिती प्रत्यक्षात आचरण करण्याचा अभाव प्रकर्षाने जाणवतो.
गाईचे जीवनमान (जैविक वर्तुळ Life Cycle) माहित नसणे, कालवड कधी भरवावी हे माहित नसणे, चारा व्यवस्थापनाबद्दल घोर अज्ञान, गोठ्यातील कुठल्या गाईने एका वर्षात एका वेतात किती दूध दिले हे माहित नसणे, फॅट किंवा SNF कमी लागून दर कमी मिळत असेल तर नक्की कुठल्या गाईमुळे ते कमी लागतेय हे माहित नसणे, मस्टायटिस (दगडी, कासदाह) अशा आजारांची माहिती नसणे (बरेचसे आजार प्रतिबंधात्मक उपायांनी १००% रोखता येतात), गोठ्याच्या हिशोबाच्या आणि गोपैदाशीच्या नोंदींचा पत्ता नसणे, in-breeding बद्दल अज्ञान इत्यादी गोष्टी सांगता येतील.
 
या सर्व गोष्टीवर मात करण्यासाठीच तर पॉवरगोठा वेबसाईट चा जन्म झाला आहे. आणि आमचे प्रशिक्षण शिबीर देखील हीच माहिती पुरवण्याची कामे करतात.  त्या पलीकडे जाऊन आम्ही एका उत्कृष्ठ अशा मोबाईल ॲपची निर्मिती केली आहे.  गुगल प्ले स्टोअर मध्ये ते उपलब्ध आहे.  

ॲप प्रीमियम केवळ ५००/- मध्ये उपलब्ध . खालील बटन वर क्लिक  करा. 

पॉवरगोठा ॲप मिळवा आणि दूध धंदा स्मार्ट बनवा  : फेसबुक व्हाट्सअँप सोबतच एक उत्तम अँप तुमच्या गोठ्याला पॉवर गोठा बनविणे साठी !

२) पारंपरिक पद्धतीने केला गेलेला व्यवसाय

गेली कितीतरी वर्षे आपण एकाच पद्धतीने दुग्ध-व्यवसाय करीत आलोय. यात आजोबांनी वडिलांना आणि वडिलांनी मुलाला शिकवण्याचा भाग देखील नाही. बहुसंख्य रूढी, पद्धती केवळ निरीक्षणाने किंवा प्रॅक्टिसने एका पिढीतून दुसऱ्या पिढीत हस्तांतरित होतात.
 
गाईंना बंदिस्त गोठ्यात ठेवणे, त्यांच्या खराऱ्याची व्यवस्था नसणे, गोठ्याची जमीन ओली राहणे, स्वच्छता न राखणे, गोठ्यातील तापलेली हवा, चाऱ्याच्या अनियमित वेळा, तहान लागल्यावर पाणी प्यायला न मिळणे, जनावरांच्या आजारपणावर, शारीरिक कमतरतेवर, वंध्यत्वावर अंधश्रद्धात्मक उपाय, गैरसमजुती, मिनरल मिक्श्चर, कॅल्शिअम व इतर  सप्लिमेंट्स इत्यादी गरजेनुसार न देणे, पैदाशीच्या नोंदी न ठेवणे, एकच वळू सर्व पिढींना वापरणे, धार काढण्याच्या पारंपरिक पद्धती, मशीनच्या वापरबद्दल अज्ञान किंवा विरोध, मुरघासाबद्दल अज्ञान, एच एफ जर्सी गाईंबद्दल गैरसमज, त्यांच्या दूधाबद्दल गैरसमज, अति कष्ट, अति खर्च इत्यादी गोष्टी दूध धंद्याला मारक ठरतात.
 
पारंपरिक पद्धतीने गाई पाळणारा माणूस कायम गोठ्याला बांधला गेलेला असतो, शेण काढणे, वैरण पाणी करणे यात त्याचा खूप वेळ जातो आणि कोणतेही समारंभ, सुट्ट्या मनापासून उपभोगू शकत नाही.
 
यावर उपाय म्हणजे आधुनिकतेची कास धरणे, मुक्त गोठा – मुरघास शिकून अवलंब करणे ! स्वच्छ दूध निर्मिती कडे वाटचाल करणे
कसे ते आम्ही सांगतोच आहोत.

३) धंद्याच्या उत्पादकाकडे (दूध उत्पादक शेतकरी) इतर भागीदारांनी ( स्टेकहोल्डर्स – Stakeholders) केलेले दुर्लक्ष

विविध कारणांनी दूध धंद्यामध्ये दूध उत्पादकाला नफा कमी मिळत असला तरी, या धंद्याला (टर्नओव्हर -turnover) खेळते भांडवल व ढोबळ उत्पन्न खूप मोठे आहे. पैसा भरपूर फिरतो.
 
याचाच फायदा घेऊन धंद्यावर अवलंबून असणारे खाद्यपुरवठा धारक, औषध कंपन्या, डॉक्टर, दूध संघ इत्यादींनी भरपूर पैसे कमविले परंतु दूध-उत्पादकांना ते फायद्यात आणू शकले नाहीत.   दूध उत्पादकांची दिवसेंदिवस होणारी कुचंबणा फार थोड्या लोकांनी पाहिली.
 
काही ढोबळ वरवरचे प्रयत्न झाले, परंतु ते पर्याप्त नव्हते अपुरे होते.  त्यांना मर्यादित यश देखील मिळाले परंतु दुसरी धवल क्रांती होण्यासारखे काहीच घडले नाही.
 
शहरातील सरासरी दरडोई उत्पन्न वाढत गेले, त्यांचा खर्च देखील वाढला. पण त्या खर्चातील फार कमी अंश दूध-उत्पादकांपर्यंत पोचला.
दुधाचा दर वाढताच पशुखाद्य इत्यादींचा दर देखील त्या प्रमाणात वाढत गेला.
 
इतर सर्व भागीदारांनी दूध-उत्पादकांना बळकटी देण्यासाठी बळ  लावले असते तर कदाचित महाराष्ट्रसुद्धा डेन्मार्क किंवा न्यूझीलंड सारखाच दूध-उत्पादनात अग्रेसर असता.
 
असो.
 
ही शिवधनुष्य पेलण्याची जबाबदारी आता पॉवरगोठा टीम ने उचलली आहे.
Dairy Farm setting

 

४) पतपुरवठा – कर्जपुरवठा मधील मर्यादा आणि त्रुटी

पॉवरगोठा वेबसाईट तसेच फेसबुक पेज, व्हाट्सअप ग्रुप्स इत्यादींमधून सतत विचारला जाणारा क्रमांक २ चा प्रश्न म्हणजे आम्हांला कर्ज मिळेल का ? अनुदान मिळेल का? कसे आणि कुठून मिळेल ? गाई घेण्यासाठी शेड उभारण्यासाठी पतपुरवठा होईल का ?
 
होतकरू तरुण आणि सध्याचे पशुपालक या दोहोंकडून हा प्रश्न सर्रास विचारला जातो.
 
केंद्रशासन आणि राज्यशासन आपल्या पशुसंवर्धन विभाग तसेच NDDB  सारख्या संस्थांच्या माध्यमातून दरवर्षी अनेक योजना राबवतात.  आताही विविध १०-२० योजना चालू आहेत. त्यासंबंधी माहिती त्या त्या विभागाच्या कार्यालयात, वेबसाईट वर तसेच माहितीच्या अधिकारातून उपलब्ध होत असते.
 
लाखो-करोडो रुपये वाटले देखील जातात. परंतु त्या योजना राबवताना जी काळजी घ्यावी लागते, पार्श्वभूमी (बॅकग्राऊंड ) तयार करावे लागते, त्याचा अभाव असल्याने लाखो रुपये पाण्यात जातात, लाखो रुपये शासकीय तिजोरी मध्ये पडून देखील राहतात.
 
तसे पाहता इतर कोणत्याही धंद्यापेक्षा दूध-धंदा अतिशय नाजूक आहे. गाई आजारी पडल्या, दगावल्या, गाभण नाही राहिल्या, चाऱ्याचे नियोजन नसेल, तर हमखास अतोनात नुकसान होते.  कर्ज अनुदान घेऊन धंदा चालू करणाऱ्या बहुतांश लोकांकडे या ज्ञानाचा अभाव असतो. आणि ते सुरुवाती (day one) पासूनच तोट्यात जातात. त्यांच्याकडून कर्जाची परतफेड होत नाही.
 
अशा रीतीने बहुतांश कर्जे थकीत झाल्याने बँकांचा दूध धंद्याकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलतो, नकारात्मक होतो. नवीन कर्जे देताना बँका आणि बँकर्स का-कु करतात. थेट मना केले जाते.
कर्ज मिळविण्यासाठी कोणती पूर्वतयारी केली जाते, कशाप्रकारे अकाउंट मेंटेन केले पाहिजे, याचे ज्ञान नसल्याने देखील कर्ज मिळविण्यात अडचणी येतात.
 

५) उदासीनता – इच्छाशक्तीचा अभाव

केल्याने होत आहे रे । आधी केलेची पाहिजे ।।
ही म्हण तुम्ही ऐकली असेलच ! कुठल्याही धंद्याला, व्यवसायाला आणि त्यात मिळणाऱ्या यशाला ती लागू होते.
आपण क्रमांक एक च्या कारणामध्ये अज्ञानाची चर्चा केली. वास्तविक पाहता दूध धंद्याबद्दलचे ज्ञान कृषी विज्ञान केंद्रे, युट्युब, गुगल च्या माध्यमातून किंवा जे मोजके यशस्वी दूध उत्पादक आहेत त्यांच्या माध्यमातून प्रत्यक्ष उपलब्ध आहे.
 
महाराष्ट्रात २०-३० लाख एच एफ तसेच संकरित जर्सी गाई आहेत, ३-४ लाख खिल्लार जनावरे, आणि ४० एक लाख non-descript म्हणजे जात सांगता न येणाऱ्या गाई आहेत.  तितक्याच म्हैशी पण आहेत.   प्रति माणसी २-३ जनावरे आहेत.  प्रति जनावर दूध पहिले तर फक्त ३-४ लिटरच आहे.
 
११ कोटी लोकसंख्या पाहता मागणी तर भरपूर आहे, परंतु इच्छाशक्तीचा अभाव असलेने दूध उत्पादकांची आधुनिकतेकडे वाटचाल फारच धीम्या गतीने चालू आहे.
 
कर्जपुरवठा, शासकीय योजना उपलब्ध असल्या तरी, ते मिळवण्यासाठी जी मेहनत लागते, त्यातील क्लिष्टपणावर विजय मिळवावा लागतो. त्याबद्दल चिकाटी फारच थोड्या लोकांमध्ये पाहायला मिळतो. उत्साहाचा अभाव स्पष्टपणे जाणवतो. कोणीतरी रेडिमेड यावे आणि मला गाई आणि भांडवल सुद्धा हातात देऊन जावे अशीच मनीषा असलेले बरेच जण आहेत.
 
मात्र अशा उदासीनतेमुळे धंद्यातील नुकसानीसाठी बाहेर बोट दाखविण्याची वृत्ती बळावते. मग शासन, दूध संघ किंवा खाद्य विक्रेत्या कंपन्या रोषास पात्र होतात.
 
दूध धंद्यात पैसे बक्कळ असला तरी त्याला थोडा वेळ लागतो. ५ च्या २५ गाई होण्यासाठी ५ वर्षे लागतात.  व्यवस्थित नियोजन आणि व्यवस्थापन असलेले बरेचसे पशुपालक नफ्यात आहेत .  ते १ गाईवरुन २५ गाईवर गेले आहेत.  अशी काही मंडळी आहेत, जे उत्तम दुग्ध-व्यवसाय करत आहेत.  मग सर्वच जण का नाही करू शकत ?? 
 
आम्ही फेसबुकवर सर्व्हे करण्यासाठी काही मूलभूत प्रश्न विचारले होते.
१) दूध धंदा फायद्याचा आहे का ? या प्रश्नाला 207 लोकांनी उत्साहात उत्तरे दिली, बहुसंख्य लोकांनी होकारार्थी उत्तर दिले.  कसा काय फायद्यात येऊ शकतो याबद्दल देखील बऱ्याच लोकांनी ज्ञान दिले.
२) तुमचा दूध धंदा फायद्यात आहे का ? आधीच्या प्रश्नाला थोडी बगल देऊन हा प्रश्न विचारला होता. आता ८३ लोकांनी फक्त उत्तरे दिली. त्यातील बहुसंख्य लोकांनी नकारार्थी उत्तरे दिली.
३) तुमच्याकडील गाईंची संख्या २०१० आणि २०१७ मध्ये किती किती होती ? हा तिसरा प्रश्न होता. प्रत्येक प्रश्नागणिक खोलात शिरण्याचा आमचा प्रयत्न होता.  उत्तर देणाऱ्यांची संख्या रोडावली. केवळ ५० लोकांनी उत्तरे दिली. त्यातील फार थोड्या लोकांचे २०१० मध्ये कमी आणि २०१७ मध्ये जास्त गाई होत्या (उदाहरणार्थ २०१० मध्ये ६ आणि २०१७ मध्ये २२)
४) तुमच्याकडे मुरघास आहे का ?  या प्रश्नाला फक्त २४ उत्तरे मिळाली.
जसजसे खोलात शिरत होतो, उत्तरे कमी होत गेली त्यामुळे पॉवरगोठा टीम ने अजून प्रयत्न केले नाहीत.
 
अर्थात ९९.९९% पशुपालक फेसबुक वर नाहीत हा भाग वेगळा तरी थोडाफार अंदाज लागावा म्हणून हा प्रपंच केला.
 
यातून हे मात्र स्पष्ट झाले की, दूध धंद्याबद्दल थोडी फार माहिती असलेले बाहेरून लक्ष ठेवणारे बरेच लोक आहेत. परंतु मेहनतीने, बारकावे जाणून घेऊन आधुनिक पद्धतीने योग्य दिशेने वाटचाल करणाऱ्यांची संख्या फारच मर्यादित आहे. इच्छाशक्तीचा अभाव आणि उदासीनता ठळकपणे दिसून येते.
 
ही उदासीनता बदलण्याचा प्रयत्न देखील अव्याहतपणे चालू आहे.
 

६) स्वप्न पाहिलेले नसणे

आता तुम्ही म्हणाल हे काय ?
 
स्वप्ने काय पाहायला लावता ?
 
तुमचीच म्हण तुम्हाला माहित नाही का ? केल्याने होत आहे रे
 
थांबा
 
Dream Big

स्वप्न पहाया शिका

स्पष्ट करू द्या
 
एखादी गोष्ट प्रत्यक्षात उतरण्यासाठी त्या गोष्टीचे मनात एक चित्र तयार होणे फार महत्वाचे आहे. चित्रकार जेव्हा चित्र काढतो, किंवा लेखक एखादा लेख लिहितो तेव्हा त्या कलाकृतीची उजळणी हजारो वेळा त्याच्या मनात झालेली असते.
 
आजपर्यंत कोणी या धंद्यात किंवा शेतीत देखील गेली ४०-५० वर्षे पैसेच पहिले नसल्याने ते स्वप्न पाहणे ( ज्याला इंग्लिश मध्ये Visualization विझुएलायझेशन म्हणतात) अवघड होऊन बसले आहे.
 
हे स्वप्न पाहण्यासाठी युट्युब गुगल वर आधुनिक गोठे पाहणे, प्रत्यक्ष चांगले गोठे पाहणे आपले धंद्यातील ध्येय लिहून काढणे इत्यादी गोष्टी करू शकता.  तसे तर टीव्ही चॅनेलवर यशोगाथा दाखविल्या जातात परंतु धंद्यातील बारकावे सांगितले जात नसल्याने आपणसुद्धा या गोष्टी करू शकू हा विश्वास बघणाऱ्याच्या मनात निर्माण होत नाही.
 
दूध धंदा यशस्वीपणे करण्यासाठी देखील यशस्वी दूध धंद्याचे, यशस्वी गोठ्याचे, निरोगी गाईंचे आणि बँकेत जमा झालेल्या पैशांचे स्वप्न रंगविणे अतिशय जरुरी आहे.
 
अशा हजारो लाखो यशस्वी गोठ्यांचे म्हणजेच पॉवरगोठ्यांचे स्वप्न आमच्या टीम ने पहिले आहे.  ते प्रत्यक्षात आणण्यासाठी जे काही करावे लागेल ते सर्व करण्याची आमची तयारी आहे.
 
आम्ही येत आहोत, पूर्ण तयारीनिशी !!
 
 
तुम्ही तयार आहात का ?
 

 

तळटीप, सूचना आणि विनंती:

तुम्ही हा लेख वाचताय आणि शेवटपर्यंत वाचलाय याचा अर्थ २-३ गोष्टी स्पष्ट होतात.
तुम्हाला दूध धंद्याबद्दल कुतुहूल आणि उत्सुकता किंवा आपुलकी आहे.  याविषयी अधिक ज्ञान मिळविण्याची इच्छादेखील आहे.  आणि सर्वात महत्वाचे म्हणजे ज्ञान मिळवण्याचे सर्वोत्तम साधन इंटरनेट चा खजाना तुमच्या कडे मोबाईल किंवा कॉम्पुटर च्या रूपात उपलब्ध आहे. ते कोणत्या पद्धतीने वापरायचे हे देखील माहित आहे.
 
परंतु आधीच सांगितल्या प्रमाणे बहुसंख्य लोक पशुपालक ९९ % पशुपालक फेसबुक, व्हाट्सअप, इंटरनेट, वेबसाईट पासून बरेच दूर आहेत. हे आम्हाला वेबसाईट लाँच केल्यापासून बरेचदा लक्षात आले आहे.
 
यापुढचा लेख तुम्हाला वाचायचा असेल तर तुम्हाला खालील गोष्टी केल्या पाहिजेत.
 

१)    तुम्ही जर ॲप अजून डाउनलोड केले नसेल तर खालील लिंक वरून डाउनलोड करा.

ॲप डाउनलोड करा

२) या लेखाची लिंक फेसबुक वर तसेच व्हाट्सअप वर शेअर करा.
 
३) आपल्या गावात ज्यांच्याकडे इंटरनेट किंवा कॉम्पुटर मोबाइल, व्हाट्सअप नाही अशा कमीत कमी १० लोकांना हा लेख तुमच्या मोबाईल वर वाचायला द्या. त्यातून आलेला अनुभव आम्हाला कळवा .  लेखाखाली कमेंट्स सेक्शन मध्ये प्रतिक्रिया कळवा. 
 
सर्वांकडे माहिती आणि कौशल्य आल्याशिवाय बरकत नाही.
 
एकमेका साहाय्य करू । अवघे धरू सुपंथ ।।
 

58 Comments on “पॉवरगोठा म्हणजे काय ? भाग-१: प्रस्तावना

भगवान घुगे
ऑक्टोबर 11, 2020 at 12:48 pm

अनुदान मिळते का आणि कसे मिळवायचे

उत्तर

[…] गोठ्याला पॉवरगोठा बनवा. […]

उत्तर
अतुल गजानन बिल्ले
मे 1, 2020 at 11:25 am

धनयवाद खूप छान माहिती दिली ..

उत्तर
विजय यादव
मे 1, 2020 at 4:53 am

तुमची माहिती खुप छान आहे, अशीच माहिती तुमच्याकडून मिळावी. मला पण दुग्ध व्यवसाय करायचा आहे. भांडवल कसे उभे करावे याचे पण मार्गदर्शन करा.

उत्तर
Mayur Bhosale
एप्रिल 28, 2020 at 2:14 pm

मी प्रथम धन्यवाद to Powergotha.
तुम्ही वर दिलेली माहिती खूप खरी आहे कारण मी हा फक्त लेख वाचून म्हणत नाही तर ही प्रत्येक गोष्ट अनुभवली आहे
स्वप्नांचं म्हणाल तर प्रत्येकाने ते पहायलाच हवं आणि ते सत्यात उतरवण्याचा प्रयन्त पण केलाच पाहिजे,
तुम्ही तयार आहात का ?
या प्रश्नाला मी नाही म्हणूच शकत नाही.
Thank you so much for your great information.

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
एप्रिल 28, 2020 at 2:30 pm

धन्यवाद मयूर,
आमच्या फेसबुक पेज किंवा व्हाट्स अँप क्रमांकांद्वारे आमच्या शी संपर्क करू शकता.

उत्तर
Dharam
एप्रिल 28, 2020 at 7:52 am

शेतीपालनाबाबत माहितीचा एखादा लेख मिळेल का?

उत्तर
Pandurang Deshmukh
एप्रिल 28, 2020 at 3:58 am

खुप छान माहिती

उत्तर
यशवंत जाधव
एप्रिल 27, 2020 at 8:13 am

लवकरच सुरुवात करणार आहे

उत्तर
Rajeshi metha
एप्रिल 26, 2020 at 2:33 pm
Sanjeevzaware
एप्रिल 26, 2020 at 1:27 pm

nice information thanks power Gota team thanks again

उत्तर
Vipin Ramdad wani
एप्रिल 26, 2020 at 6:29 am

Good information..
Sir me and my brother working on same now

उत्तर
Shahaji Raghunath Powar
एप्रिल 26, 2020 at 4:24 am

Mahiti Pohochali
Abhari ahe
Pan powergotyachi Purn sankalpana milali nahi

उत्तर
Sumeet
एप्रिल 26, 2020 at 4:14 am

Very good and important information ,
Good work team

उत्तर
Santosh-shrirang-waydande
मार्च 15, 2020 at 10:12 am

नमस्कार,
पावरगोठा अतिशय सुंदर माहिती मिळाली
मला शेळी पालन व खिल्लार गाय पालनासाठी मार्गदर्शन हवे होते.
सध्या मी ते पारंपारिक पद्धतीने करीत आहे, उत्कृष्ट पैदास करणे हा मानस आहे.

उत्तर
Sunil pawar
नोव्हेंबर 3, 2019 at 10:31 am
Shridhar Deshmukh
सप्टेंबर 22, 2019 at 4:33 pm

I liked the information. I am in process of starting free range hen farming. I appreciate your efforts of helping others. I would like to help you guys.

उत्तर
SOMNATH GAIKWAD
जुलै 10, 2019 at 3:07 pm

Mukat ghota kaycha ahe mahit pahize

उत्तर
दत्तात्रय शेळके
जून 23, 2019 at 5:20 am

मला नवी मुंबई मध्ये दुग्धव्यवसाय करायचा आहे.
परंतु थोड्या वेगळ्या पद्धतीने.
म्हणजे ग्राहकांच्या समोरच दूध काढून द्यायचे आहे.
त्यामुळे आपल्याला गायीच्या दुधाचा भाव कमीतकमी 45 रुपये लिटर मिळेल आणि आपला जास्तीतजास्त फायदा होईल.
तर हा व्यवसाय करण्यासाठी काही परवानगी घ्यावी लागते का? कारण हा व्यवसाय महानगर पालिकेच्या क्षेत्रात करायचा आहे.
तसेच यासाठी महानगरपालिका जागा भाड्याने देईल का?
नसल्यास जागेअभावी हा व्यवसाय एखादा कंटेनर बनवून करता येईल का? आणि फायदेशीर होईल का?
कृपया मार्गदर्शन करा.

उत्तर
Suyog R SALKE
जून 16, 2019 at 7:24 am

Very well framed information & rightly mentioned things which are needed to change the mindset for becoming successful in dairy farming.

उत्तर
Nilesh sunil patil
एप्रिल 13, 2019 at 10:26 am

khup chhan sir mla ha lekh vachun khup aanandh zala sir mahiti khup bhetli sir mi nkki suru karel
thanks sir aapla aabhari aahe mi

उत्तर
Hire Rajendra Tryambak
ऑक्टोबर 14, 2018 at 6:37 am

Chan mahiti hotkaru lokana nakkich prerna milel

उत्तर
Somanath Pasale pandharpur
सप्टेंबर 3, 2018 at 3:28 am

Madane sirancha contact no hawa ahe

उत्तर
Sachin bhalerao
जुलै 30, 2018 at 4:07 am

Sir म्हैस palnavishayi माहीती द्यावी

उत्तर
vishal kolekar
जून 22, 2018 at 8:18 am

mast sir tumcha lekh mi vachla
ha vyavsay mala dekhil karaycha aahe matr thodkyat asnara paisa
sir mla sangnyacha hetu asa aahe kay maj gav dongravarti aahe tr mi ha vyavsay karu shakto ka ase brech prashn aahet mi tumchya barobr call vr boltoch

उत्तर
Akshay Vilas Mugulkhod
मे 29, 2018 at 4:12 am

sir , khup changli mahiti diliye tumhi . aatachya sarw nawin mulana wyasay kartana yacha khup upayog hoil.tumhi asech margadarshan karat raha.

उत्तर
sarjerao bhagavan bandgar
मे 25, 2018 at 8:58 am

धन्यवाद सुंदर लेख

उत्तर
shivanand bhadargade
एप्रिल 6, 2018 at 7:56 am

Khup Chan Kam karit Aahat aapan ..apan dileli mahiti majyasathi khup mahatwachi ahe
mi modern dairy farm suru karaycha wichar kartoy
tyasathi aplyakade ankhi kahi mahiti asel tr pls Mala Kalwa.
thank you
shivanand

उत्तर
Amol kaware
मार्च 28, 2018 at 2:22 am

Khup Chan Kam karit Aahat aapan ..
Lots of thanks

उत्तर
Waghambar Shelke
मार्च 26, 2018 at 7:35 pm

Thank You For overall information

उत्तर
Amesh Pawar
फेब्रुवारी 26, 2018 at 10:06 am

Good and useful information, i always thankful to you. Please inform us about Kadaknath Poultry Farming.

उत्तर
pravin jadhao
फेब्रुवारी 18, 2018 at 12:25 pm

Me pravin s. Jadhao tal- Umarkhed
Dist-yavatmal ..
mla pn ha bussiness krayach ahe .purn margdarshan havay

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
फेब्रुवारी 24, 2018 at 10:02 am

Tumcha email id ani contact number support @ powergotha.com yethe pathva.

उत्तर
Aher Nilesh Sanatkumar
जानेवारी 27, 2018 at 6:10 am

mee aher nilesh mala hi ha business suru karacha aahe tya sathi margdarsha deve
mur ghas sathi kiti va kothe subsidy milate
e-mail nileshaher1995@gmail. com
mob no:-9822639747
tal-georai distric:-Beed

उत्तर
sudhir patil
जानेवारी 22, 2018 at 2:25 pm

Khup chhan sankalpana aahe tumachi
Mi deshi gay palan karto mala yacha labh
Milu shakto ka…
Apale margdashab milave.
Dhanyavad.

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
फेब्रुवारी 12, 2018 at 12:22 am

Nakki milu shakto.
support @ powergotha .com yethe mail kara.

उत्तर
अक्षय बोरकर
जानेवारी 22, 2018 at 11:50 am

नमस्कार साहेब….मी अक्षय बोरकर, गडचिरोली जिल्ह्यातील रहिवासी असून govt.electrical contractor आहे. आपले जे लेख आहेत ते आपण प्रसार माध्यमातून प्रदर्शित करन्याचे काम करीत आहत ते खूप छान आहेत.
आमच्याकडे dairy farm चा खूप अभाव आहे. अख्या जिल्हामधे आधुनिक dairy नाही आहे. कदाचित त्याबद्दल लोकाना माहिती पण नसणार. आपल्या websites मुळे आधुनिक पद्धत माहिती झाली. धन्यवाद.
आपल्या कडून प्रशिक्षण होत असेल तर मला कळवा जेणेकरून मला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी व गावातील सुशिक्षित बेरोजगार मुलांना या व्यवसायाचा लाभ घेता येईल.
Akshay Borkar
9423503174

उत्तर
Sachin Pawar
जानेवारी 21, 2018 at 4:39 pm

Great move for upliftment of farmers.

उत्तर
Nitin
डिसेंबर 22, 2017 at 7:47 am

My name is Nitin
Its a good idea..!
how can i start this?
plz guide me
I have 2 acre land in otur Taluka Junnar pune district.
I am at small service in Mumbai
My email id [email protected]
Mob.9967545000
Please Guide me

उत्तर
विकास
डिसेंबर 6, 2017 at 6:05 pm

लेख खूप छान आहे, मी देखील म्हैसपालन व्यवसाय सुरू केला आहे, त्याबाबत अधिक मार्गदर्शन करावे ही विनंती करतो

उत्तर
सागर रसाळ
डिसेंबर 6, 2017 at 1:02 am

अप्रतीम लेख !! खूप खूप आभारी

उत्तर
सचिन आंबेकर
डिसेंबर 1, 2017 at 4:34 am

वरील माहिती खुपच छान वाटली यामुळे माझ्या विचारात आणखी फरक पडला व् इच्छाशक्ति प्रबळ बनली आहे

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
डिसेंबर 1, 2017 at 7:54 am

धन्यवाद सर, पुढील वाटचालीस शुभेच्छा !!

उत्तर
Ajit Andhale
नोव्हेंबर 12, 2017 at 2:40 pm

सर मी सुद्धा पाच गाईं पासून या व्यवसायाला सुरुवात करणार आहे. मला मुक्त संचार गोठा पद्धतीचा अवलंब करायचा आहे. तर मला मुक्त संचार गोठा पद्धती बद्दल माहिती हवी आहे. गोठ्याच्यख शेडची लांबी, रूंदी, उंची किती असावी गोठ्याच्या कंपाऊंड ची लांबी, रुंदी व उंची किती असावी. गव्हान कशी असावी, त्याची साथ कशी असावी. अशा सर्व छोट्या छोट्या गोष्टींची मला माहिती हवी आहे. So please can you help me?, i am waiting your anawer. Please help me, sir.

उत्तर
Satish Baghele
नोव्हेंबर 8, 2017 at 12:34 pm

धन्यवाद सर, आपण दिलेली माहिती अतिशय मोलाची आहे. अशीच माहिती आपण देत राहावी, पशुधनाविषयी दिलेली माहिती उपयुक्त आहे याचा आम्हाला निश्चितच फायदा होईल यात तिळमात्र शंका नाही. मला नव्याने गोपालन व्यवसाय (फार्म) सुरु करावयाचा आहे. त्याकरिता प्रशिक्षण असेल तेथील माहिती आपल्याकडून मिळाल्यास त्या प्रशिक्षणाला येण्याची माझी तयारी आहे.
कृपया कळवावे.

सतीश बघेले,
गोंदिया (महाराष्ट्र)
9881304544

उत्तर
श्रीकांत बरकले
ऑक्टोबर 27, 2017 at 9:31 am

मा महोदय,
आपण निस्वार्थ पणे दिलेली माहिती खूप छान असते.
जळगाव जिल्यात तुमच ट्रेनिंग असेल तेवा नकी कळवा.फी असली तरी ट्रेनिंग ला नक्की येऊ.

मी नवीन च गोटफार्म चालू केलेला आहे,
तुमचे whats app ग्रूप असेल तर त्यात मोब नंबर add कराल प्लीज.
खूप खूप आभार.

श्रीकांत बरकले,
भुसावळ
मोब; ९५९५१५७५७६

उत्तर
किरण कापडी
ऑक्टोबर 25, 2017 at 12:20 pm

खूपखूप छान माहिती माझे पण स्वप्नं आहे आधुनिक गोपालन पण भांडवलाआभावी मी नाही करू शकलो तुमची माहिती प्रेरणादायी आहे. छान माहिती दिलीत सर, तुमचा या लेखातून खूप साऱ्या गोष्टीचा उजाळा झाला आहे आणि खूप साऱ्या शंका पण दूर झाल्या आहेत, नक्कीच हा लेख कोणीही वाचला तर त्याला खूप फायदा होणार आहे.

सर काही भांडवलाचाची अडचण आहे तुम्ही थोडी माहीती दया म्हणजे आम्हाला समजेल बँक वाले तर दुग्ध व्यवसायाला कर्ज म्हंटले ही तयार होत नाही. त्यासाठी काय करावे ते सांगा.

उत्तर
Balasaheb Badadhe
ऑक्टोबर 25, 2017 at 9:00 am

खूपखूप छान माहिती माझे पण स्वप्नं आहे आधुनिक गोपालन पण भांडवलाआभावी मी नाही करू शकलो तुमची माहिती प्रेरणादायी आहे. छान माहिती दिलीत सर, तुमचा या लेखातून खूप साऱ्या गोष्टीचा उजाळा झाला आहे आणि खूप साऱ्या शंका पण दूर झाल्या आहेत, नक्कीच हा लेख कोणीही वाचला तर त्याला खूप फायदा होणार आहे.

उत्तर
भुषनआहिरे
ऑक्टोबर 23, 2017 at 4:30 am

मिआता १महि्ना पासुन सुरु केला २मह्लसि पासुन.

उत्तर
Ajit
ऑक्टोबर 22, 2017 at 4:05 pm

Good job

उत्तर
Chandrakant shinde
ऑक्टोबर 20, 2017 at 10:47 am

खूप महत्वपूर्ण माहिती मिळाली

उत्तर
Shailesh Madane
ऑक्टोबर 20, 2017 at 6:46 pm

Dhanyavad sir

उत्तर
RAJESH SALEKAR
ऑक्टोबर 19, 2017 at 8:13 am

Its a good idea..!
how can i start this?
plz guide me
I have 3 acre land in mahad-Raigad district.

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
ऑक्टोबर 19, 2017 at 9:52 am

पालीजवळ पॉवरगोठा मार्गदर्शन करत असेलला एक शेळीफार्म होतोय.
दुग्ध-व्यवसाय, शेळीपालन, देशी कुक्कुटपालन इत्यादी माहिती पॉवरगोठा.कॉम वेबसाईट वर इतर लेखांमधून उपलब्ध आहे.
तुम्ही तुमची माहिती, नाव-गाव-मोबाईल क्रमांक, जमिनीची माहिती, सध्या काय वापर करता, पाण्याची उपलब्धता, तुमचे बजेट, कोण गोठा पाहणार इत्यादी माहिती support @ powergotha येथे ई-मेल करा. संपर्क करू.

उत्तर
योगेश तायडे, जळगाव
ऑक्टोबर 18, 2017 at 7:33 am

खूप छान माहिती दिलीत सर, तुमचा या लेखातून खूप साऱ्या गोष्टीचा उजाळा झाला आहे आणि खूप साऱ्या शंका पण दूर झाल्या आहेत, नक्कीच हा लेख कोणीही वाचला तर त्याला खूप फायदा होणार आहे.

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
ऑक्टोबर 19, 2017 at 9:57 am

आवडला असेल तर नक्की आपल्या मित्रांसोबत शेअर करा. ई-मेल करा, व्हाट्सअप करा, फेसबुक वर शेअर करा. आपल्या गावी इंटरनेट नसलेल्या पशुपालकांपर्यंत प्रत्यक्ष पोचवा. पॉवरगोठा आपले आभारी असेल.

उत्तर
विजय गाढवे
ऑक्टोबर 17, 2017 at 8:21 am

खूप छान माहिती माझे पण स्वप्नं आहे आधुनिक गोपालन पण भांडवलाआभावी मी नाही करू शकलो तुमची माहिती प्रेरणादायी आहे असच माहिती देत राहा तुमच्या महिती आम्हाला खूप फायदेशीर ठरते धन्यवाद

उत्तर
टीम पॉवरगोठा
ऑक्टोबर 19, 2017 at 9:45 am

लेखात आधीच स्पष्ट केले आहे. भांडवल कमतरता ही खरी अडचण नाही.
नक्कीच तुमचा गोठा लवकरच सुरु होईल. स्वप्न बघा आणि कामाला लागा.
आमची टीम आहे सोबत.

उत्तर

Hire Rajendra Tryambak साठी प्रतिक्रिया लिहा उत्तर रद्द करा.

आपला ई-मेल अड्रेस प्रकाशित केला जाणार नाही. आवश्यक फील्डस् * मार्क केले आहेत